De aardige Amsterdammer

Eind december kreeg ik het in mijn bol en besloot ik dat ik maar eens wat aardiger moest zijn voor mijn medemens. Ik maakte een lijstje met negen activiteiten die ik in de maand januari zou gaan uitvoeren (mocht je het gemist hebben, klik dan hier) en omdat nu de maand dan toch echt om is, is het tijd voor een evaluatie!

Om maar gelijk antwoord te geven op de vraag die natuurlijk al dagen (weken!) door je hoofd gaat: Neen. Het is me niet gelukt om alle activiteiten uit te voeren. Maar goede voornemens zijn natuurlijk ook gewoon bedoeld om jammerlijk te falen en uiteraard betekent dit niet dat ik helemaal stil heb gezeten. Ik kan zeggen dat ik in ieder geval een stapje dichterbij de aardigheid ben gekomen. Dus hier alsnog een verslag, op volgorde van uitvoeren.

5: Trakteer degene achter je in de rij.
De dag nadat ik De Lijst had gemaakt stond ik bij de Turkse bakker om de hoek te wachten op mijn lahmacun, toen de eerste gelegenheid zich op een presenteerblaadje aanbood. De vrouw voor me had alleen een pinpas bij zich, terwijl er alleen met contant geld betaald kon worden. De dichtstbijzijnde pinautomaat was nog best een eindje weg, en de vrouw had duidelijk haast, dus de paniek sloeg toe. Ik deed mijn superhelden cape om en deed een stap naar voren. “How much was it?” Vroeg ik (omdat ze Amerikaans was, niet omdat ik dacht dat het beter bij mijn superhelden image zou passen om Engels te spreken). Het bleek om een bedrag van 3 euro te gaan, dus trok ik in één soepele swing mijn portemonnee. De vrouw keek me verbouwereerd aan. “Are you insane?” Zei ze. Ik zei dat ik dacht van niet. Na nog wat gesputter accepteerde ze mijn gulle gift en vroeg of ze me een knuffel mocht geven. “You really made my day,” riep ze over haar schouder toen ze wegfietste met haar broodje dürüm. De drie euro voelde als de best besteedde knaken van het jaar.

1: Maak een praatje met iemand op straat.
Ik vind gesprekken voeren met iemand die ik niet of niet zo goed ken hels. Ik ben altijd een beetje jaloers op mensen die heel ontspannen over koetjes en kalfjes kunnen babbelen, terwijl ik in mijn hoofd koortsachtig zo veel mogelijk open vragen probeer te bedenken om ongemakkelijke stiltes te voorkomen. Hoewel ik er nog nooit over na had gedacht, vond ik een gesprek beginnen nóg moeilijker. Want hoe begin je? Op een dag stond ik in de Zeeman toen een kans zich voordeed. Uit de radio schalde muziek die ergens midden hield tussen happy hardcore en een stervend varken. Er stond een oudere vrouw bij de onderbroeken die net zo bedenkelijk haar ogen omhoog rolde als ik. “Lekker sfeermuziekje wel hè,” zei ik. “Nou,” zei de vrouw met plat Amsterdams accent, “misschien met tien pillen in je bakkes ja!” Ik moest lachen om de onverwachte respons en probeerde een manier te bedenken om het gesprek door te zetten, maar ik kon niets bedenken. De stap van xtc naar vragen naar haar kleinkinderen leek me iets te groot, dus uiteindelijk droop ik af. In de weken daarop deed ik dapper nog enkele pogingen om in gesprek te raken met een vreemde, maar verder dan één of twee zinnen uitwisselen kwam ik meestal niet. Ach, je kunt niet in alles goed zijn hè.

4. Stuur een kaartje.
Ik vond al heel snel een te gekke kaart met superhelden print bij het Faire Oosten. Hij lag al een tijdje bij mij thuis op een geschikte bestemming te wachten, toen een vriendinnetje die even niet zo lekker ging bij mij thuis kwam. Ik kalkte een opbeurende tekst op de kaart en legde dit met een flesje rood en een minicactusje voor haar klaar. Hoewel hij niet helemaal telt – want ik stuurde de kaart dus niet op – vond het vriendinnetje me wél heel lief en ging het in de weken erna weer bergopwaarts met haar. En dat kwam natuurlijk allemaal door de kaart.

3: Geef een vreemde een compliment.
Zonder dat ik er ooit bij stilstond deed ik dit al heel vaak. Deze opdracht ging me dan ook zeer gemakkelijk af. Ik complimenteerde het kassameisje met haar mooie kleur lippenstift, mijn nieuwe collega met haar leuke trui en de vrouw bij de bakker met haar knappe kind. Allemaal oppervlakkigheden, maar het is natuurlijk ook wel een beetje gek als ik een vreemde ga lopen complimenteren met zijn sprankelende persoonlijkheid.

2: Bak een taart voor de buren.
Deze opdracht was een gevalletje twee-in-een; ik had namelijk ook nog nooit in mijn leven een taart gebakken. Arjen ging me helpen, wat niet persé een geruststelling was na de ‘crunchy’ brownies die hij die maand ervoor tijdens het kerstdiner had geserveerd, maar twee weten meer dan één. We zochten een niet al te moeilijk recept uit en hoefden maar één keer de hele handel weg te gooien om opnieuw te beginnen. Een paar uur later stond een beeldige blueberry cheesecake op de keukentafel te schitteren. Ik kon het niet over mijn hart verkrijgen om de hele taart naar de buren te brengen (ik ben tenslotte wel zwanger), dus sneed twee royale punten af en klopte aan bij de onderburen. Helaas kreeg ik koudwatervrees en durfde ik niet te zeggen dat ik SPECIAAL voor hun een taart had gebakken. Inplaats daarvan zei ik dat ik een taart had gebakken en dat ik ‘m niet helemaal in m’n eentje op wilde eten, dus of zij misschien een stukje wilden? Eigenlijk draaide ik de boel dus om; zíj waren nu de aardigen door mij van mijn taart af te helpen. Wat uiteindelijk weer extra aardig was van mij; ik cijferde mezelf weg om hen een goed gevoel te geven over zichzelf. Heeeel psychologisch allemaal dus.

7: Verras een vriendin.
Mijn ouders hadden de afgelopen maanden (en vooruit; de afgelopen 28 jaar) zoveel voor me gedaan, dat ik besloot dat ik de zevende activiteit op de lijst best een beetje aan mocht passen. Op een vrijdagmiddag stopte ik een uurtje eerder met werken, liet een mooi boeket samenstellen bij de bloemenwinkel en fietste naar het huis van zus Marloes, waar mijn ouders iedere week oppassen (op mijn nichtje; mijn zus heeft al heel lang geen oppas meer nodig). “Dat hoeft toch helemaal niet!!” Zei mijn moeder toen ik de bloemen overhandigde, en “Dat is toch veel te gek!!” ’s Avonds kreeg ik een foto toegestuurd van het boeket dat op tafel in Lutjebroek stond te shinen.

9: Geef een dakloze een maaltijd.
Ik heb een beetje een trauma als het op daklozen en maaltijden aankomt. Een paar jaar geleden had ik voor de dakloze vrouw bij de Lidl een zak krentenbollen en pak kaas gekocht, die ze vervolgens niet zo beleefd weigerde. Misschien had ik eerst moeten vragen wat ze lekker vond of haar gewoon keiharde cash moeten geven; ze schudde in ieder geval wild haar hoofd en keek me woest aan toen ik het in mijn hoofd haalde het haar te overhandigen. Een andere keer lag ik op zomerdag met kornuitjes Linda en Ekin in het Vondelpark te smullen van mijn zelfgemaakte wraps, tot we tot de conclusie kwamen dat we teveel hadden en de dakloze meneer verderop wel mee konden laten delen in ons avondmaal. Linda pakte een wrap en liep naar de meneer toe, om even later giechelend weer terug te komen. “Hij vond het niet zo lekker El,” zei ze, “hij zei dat het wel Marokkaans leek.” Ik troostte mezelf met de gedachte dat de meeste mensen niet dakloos werden omdat ze het op sociaal vlak zo fantastisch deden. Begin dit jaar vond ik het tijd om het nog maar eens te proberen. Bij mijn Albert Heijn staat altijd een erg vriendelijke daklozenkrant verkoper, ik vertrouwde erop dat hij in ieder geval niet boos zou worden. Ook wilde ik een soort van excuus hebben, misschien had ik de vorige daklozen wel een beetje beledigd. De zakken mandarijnen waren in de bonus, dus het moment was perfect. “Hoi meneer, de mandarijnen zijn twee-voor-de-prijs-van-één en dat is een beetje veel voor mij alleen, dus ik dacht, misschien wilt u…?” Ik hield de zak mandarijnen omhoog. Er verscheen een grote rij witte tanden, de meneer lustte wel een mandarijntje. Ik overhandigde de zak, waarop de meneer nóg blijer was, want hij dacht dat ik één mandarijn bedoelde. Sindsdien houd ik de bonusaanbiedingen goed in de gaten.

6 & 8: Ga wandelen met iemand uit het bejaarden tehuis & help een oud vrouwtje met oversteken.
Hiervoor vroeg ik mijn vriendinnetje Linda om hulp. Zij was een paar keer met een oudere van dagen (je mag dus geen bejaarde meer zeggen) aan de boemel geweest via een vrijwilligersorganisatie. Ik vroeg of we er een teamuitje van konden maken. Linda stuurde me de link. Het seniorenwandelen vindt iedere donderdag plaats, maar dan werk ik. Samen brainstormden we over hoe we het oversteek project konden laten plaatsvinden. Gelukkig kan ik altijd op Linda rekenen. “Heel simpel, kies een zebrapad dat voor een bejaardentehuis zit, bijvoorbeeld die voor mijn huis,” zei ze, “dan kun je binnen bij mij wachten en dan moet je gewoon heel snel naar beneden rennen als een bejaarde (oudere!) dreigt over te steken.” Beter had ik het zelf niet kunnen bedenken. Toch hebben beide activiteiten helaas nooit plaatsgevonden.

Conclusie: Hoewel niet alle activiteiten (correct) uitgevoerd zijn, vond ik het toch een geslaagd experiment. Vooral onbekende mensen (zowel daklozen als de persoon achter je in de rij) trakteren kost maar een (paar) euro en geeft meestal hele leuke reacties, waar ik echt nog dagen op kon teren. Hoewel ik normaal gesproken niet persé bekendsta om mijn attentheid (buiten verjaardagscadeautjes doe ik zelden aan attenties), vond ik het toch wel heel leuk om aan de mensen van wie ik hou te laten merken dat ik aan ze denk. Buiten de activiteiten was ik sowieso bewuster bezig met aardig zijn. Ik keek de caissière echt aan en bedankte haar vriendelijk, in plaats van snel in mijn portemonnee te graaien en weer door te gaan. Toen er weer eens toeristen voor mijn wielen liepen stapte ik af, inplaats van luid bellend door te fietsen. “Scusi!” Zei ik beleefd glimlachend tegen de passerende Italianen, die direct aan de kant sprongen. “Grazieeee!” riep ik, terwijl ik weer opstapte, en de Italianen lachend naar me zwaaiden. Zo simpel is aardig zijn dus, en je wordt er zelf nog blij van ook.